Εργασία πολιτιστικής εκπαίδευσης - " Θαλασσο...ψυθιρίσματα"
Συντελεστές: Μαθητές: /A1/A2/
Συντονισμός: Δήμητρα Δόβρη / Σταματία Παπαλεξανδρή
ΠΡΟΛΟΓΟΣ
Στο μάθημα της Μελέτης Περιβάλλοντος γνωρίσαμε φέτος πολλά καινούρια πράγματα. Ένα από αυτά ήταν οι ελληνικές θάλασσες με τα ψάρια και τα θηλαστικά που ζουν σ’ αυτές.
Με αφορμή λοιπόν τη θάλασσα που μας αρέσει πολύ και ιδιαίτερα το καλοκαίρι, βρήκαμε πίνακες ζωγραφικής, έργα τέχνης, σπουδαίων Ελλήνων ζωγράφων που έχουν θέμα τη θάλασσα, τα καράβια που αρμενίζουν σε κάθε γωνιά της γης, τις παραθαλάσσιες πολιτείες που απλώνονται μπροστά της. Επισκεφτήκαμε την όμορφη παραλία των Πετρωτών, που η νέα ονομασία της είναι "παραλία Κικόνων". Εκεί καθαρίσαμε τις ακτές από τα σκουπίδια. Ακόμη πήγαμε και είδαμε τις εγκαταστάσεις του βιολογικού καθαρισμού στο νέο Οικισμό των Παλιννοστούντων. Μιλήσαμε για πολλά πράγματα για τη θάλασσα και βέβαια ζωγραφίσαμε πολλές φορές για θέματα της θάλασσας. Γενικά για μια ολόκληρη χρονιά μάθαμε πολλά πράγματα και κυρίως μάθαμε ότι είναι ανάγκη να διατηρούμε τις ακτές μας καθαρές, να μην πετάμε σκουπίδια, να μη μολύνουμε τη θάλασσα με βρώμικα και μολυσμένα νερά!
ΕΠΙΣΚΕΨΗ ΣΤΗ ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ
Δεν παραλείψαμε να επισκεφτούμε και τη Δημοτική Βιβλιοθήκη. Εκεί μας υποδέχθηκε μια κυρία που μας μίλησε για την αξία που έχουν τα βιβλία στην πρόοδό μας και ότι ένα βιβλίο, είναι ένας αληθινός φίλος μας, όταν ξέρουμε να το διαλέγουμε.
Και με την ευκαιρία αυτή ζητήσαμε να διαβάσουμε βιβλία που να μιλάνε για τη θάλασσα και για ό, τι υπάρχει μέσα σ' αυτήν... Βρήκαμε βιβλία που έγραφαν για τη ζωή στο νερό, για την καρέτα-καρέτα, για τα ψάρια, για την αλμυρή θάλασσα, για τα μυστήρια των θαλασσών... Βιβλία με πολύ ενδιαφέρον!!!
ΟΙ ΔΙΚΕΣ ΜΑΣ ΨΑΡΟ...ΛΕΞΟΥΛΕΣ...
Πήραμε στη συνέχεια τα λεξικά που έχουμε στο σχολείο μας και είναι και για μας, για τους μαθητές της Α΄ τάξης, και ψάξαμε για λέξεις σύνθετες. Λέξεις που να έχουν μέσα τη λέξη ψάρι, όπως για παράδειγμα "ψαρόσουπα", "ψαροκόκαλο" κ.λ.π.
Βρήκαμε αρκετές λέξεις και για να μη τις ξεχάσουμε, τις σημειώσαμε στον πίνακα. Μερικοί από μας έψαχναν στα λεξικά και κάποιοι άλλοι έγραφαν τις καινούριες λέξεις στον πίνακα. Σκεφτήκαμε μάλιστα και λεξούλες που δεν υπήρχαν στο λεξικό. Αυτό φυσικά μας έκανε να χαρούμε πάρα πολύ και να προσπαθήσουμε ακόμα περισσότερο… Αποφασίσαμε λοιπόν τις λέξεις που βρήκαμε στο λεξικό καθώς και αυτές που σκεφτήκαμε να τις γράψουμε σε ένα χαρτόνι και να τις χρωματίσουμε.
Οι χρωματιστές ψαρολεξούλες μας ήταν έτοιμες κι ήμασταν πολύ χαρούμενοι με το αποτέλεσμα… Μας άρεσε περισσότερο που φτιάξαμε με το μυαλό μας δικές μας σύνθετες λέξεις τις οποίες γράψαμε και χρωματίσαμε σε ένα άλλο χαρτόνι. Διασκεδάσαμε πολύ με τις λέξεις που φτιάξαμε. Αποφασίσαμε κάποια στιγμή να φέρουμε υλικά στη τάξη και να ετοιμάσουμε μια «ψαρόπιτσα» και μια «ψαρόπιτα» και να πιούμε το δικό μας «ψαροποτό».
ΨΑΡΟΜΑΣΚΕΣ
Τις απόκριες κατασκευάσαμε αποκριάτικες μάσκες με ψάρια. Πολλά πολύχρωμα χαρτόνια γέμισαν τα θρανία μας. Ο σκοπός ήταν να μεταμορφωθούν σε πολύχρωμα ψαράκια…Χωριστήκαμε σε ομάδες και πιάσαμε δουλειά. Μοιραστήκαμε ψαλίδια, χαρτόνια και κόλλες σε κάθε ομάδα και ξεκίνησε η χαρτοκοπτική.
Άλλοι δουλεύουν αφοσιωμένοι και κάποιοι άλλοι έχουν ήδη τελειώσει και βρίσκουν χρόνο για να ρίξουν μια ματιά στο φακό. Μερικοί ακόμα πιο σχολαστικοί θέλουν οι μάσκες τους να αποκτήσουν τα φανταστικά χρώματα που είχαν τα ψάρια των βιβλίων που διαβάσαμε… Οι μάσκες μας τελείωσαν. Ο καθένας μας χρησιμοποίησε τα χρώματα που του άρεσαν και στόλισε τη μάσκα του όπως ήθελε. Το αποτέλεσμα μας ικανοποίησε.
Η ΑΦΙΣΑ ΤΗΣ HELMEPA
Η αφίσα έχει ένα σκοπό. Κρύβει ένα νόημα, ένα σύνθημα και προσπαθεί να πείσει τον πολίτη να το εφαρμόσει. Αφίσες βλέπουμε καθημερινά εκατοντάδες και παντού. Δεν παραλείψαμε λοιπόν κι εμείς να κάνουμε τη δική μας αφισοκόλληση. Οι αφίσες ήταν από τη HELMEPA... Την πρώτη αφίσα τη βάλαμε στην πόρτα του σχολείου μας, εκεί απ' όπου καθημερινά περνάνε όλα τα παιδιά του σχολείου μας. Τη δεύτερη αφίσα τη βάλαμε μια μέρα στο Γυμνάσιο και την τρίτη στο Λύκειο, για να τις βλέπουν οι μαθητές εκείνων των σχολείων. Οι αφίσες μας παρότρυναν να μην πετάμε σκουπίδια στη θάλασσα. Ελπίζουμε όσα παιδιά τις διαβάσουν να είναι πιο προσεκτικοί από δω και πέρα...
ΚΑΡΑΒΑΚΙΑ
Στο μάθημα της Μελέτης, μιλήσαμε φέτος για τις ασχολίες των ανθρώπων των νησιών. Μιλήσαμε για το ψάρεμα, για τη θάλασσα, για τον τουρισμό, για τα ταξίδια. Αποφασίσαμε να φτιάξουμε τις δικές μας βάρκες και ο καθένας από μας, να δώσει στη βάρκα του, το όνομά του. Έτσι οι βάρκες μας ονομάστηκαν Σοφία, Βάγια, Χαρά, Θοδωρής, Δημήτρης, Βασίλης κ,τ,λ. Κόκκινες, πράσινες, μπλε βαρκούλες, είχαν γραμμένο το όνομά μας... Οι βαρκούλες μας τελείωσαν. Ο καθένας μας χρησιμοποίησε τα χρώματα που του άρεσε και στόλισε τη βάρκα του όπως ήθελε. Το αποτέλεσμα μας ικανοποίησε.
ΣΤΙΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΥ ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΥ...
Στις Σάπες δεν υπάρχει βιολογικός καθαρισμός στις αποχετεύσεις για όλη την πόλη, αλλά μόνο για τη μισή και μάλιστα στην περιοχή του οικισμού όπου κατοικούν οι παλιννοστούντες, στην ανατολική πλευρά. Δεν μπορούσαμε να φανταστούμε πως μπορεί να είναι ένας βιολογικός καθαρισμός για μια πόλη, αν και ακούγαμε πόσο χρήσιμος είναι για την υγεία των κατοίκων ......
Μια μέρα λοιπόν όλα τα παιδιά της τάξης πήγαμε στις εγκαταστάσεις του βιολογικού καθαρισμού. Μμμμμ πουφ! μια άσχημη γνωστή μυρωδιά ήρθε στη μύτη μας... Όμως μας έκανε μεγάλη εντύπωση τα όσα είδαμε και όσα ακούσαμε για τον βιολογικό καθαρισμό...
Το νερό ήταν κάτι που βοηθούσε ιδιαίτερα στην όλη επεξεργασία ...
Και ήμασταν τυχεροί που είδαμε και τη χρησιμότητα της επεξεργασίας. Ένας κύριος με ένα τρακτέρ ήρθε και φόρτωσε λίπασμα για το φυτώριό του ... Να γιατί τρώμε τόσο νόστιμες ντομάτες!
ΣΤΗΝ ΠΑΡΑΛΙΑ ΤΩΝ ΠΕΤΡΩΤΩΝ (ΚΙΚΟΝΩΝ)
Mια μέρα πήγαμε στην παραλία των Πετρωτών για να καθαρίσουμε την παραλία από τα σκουπίδια. Ακόμη δεν άρχισε να έρχεται κόσμος για τα καλοκαιρινά του μπάνια. Μάθαμε ότι από φέτος ο Δήμος Σαπών έδωσε ένα νέο όνομα στην παραλία αυτή... την ονόμασε παραλία Κικόνων. Σύμφωνα με τη μυθολογία εδώ ζούσαν οι Κίκονες, ένας παλιός λαός της Θράκης, που είναι γνωστός από την Οδύσσεια του Ομήρου. Αποφασίσαμε λοιπόν να καθαρίσουμε την παραλία από τα διάφορα σκουπίδια!
Μόλις φτάσαμε εκεί μιλήσαμε για την όμορφη θάλασσα που απλωνόταν μπροστά μας. Πόσο απέραντη που ήταν. Όμως στην αμμουδιά είχε αρκετά σκουπίδια, όχι πολλά για να πούμε την αλήθεια, αλλά κι αυτά που βλέπαμε, (μπουκάλια, κουτιά, σπασμένες καρέκλες, χαρτιά κ.α.) ασχήμιζαν αρκετά την τοποθεσία! Πρώτα φορέσαμε ειδικά γάντια στα χέρια μας και μετά ξεχυθήκαμε στην παραλία για να την καθαρίσουμε. Η δουλειά που κάναμε μας ικανοποίησε πολύ γιατί νιώσαμε ότι κάναμε κάτι πολύ ωφέλιμο για το περιβάλλον! Στο τέλος γεμίσαμε πολλές σακούλες και τις φέραμε στους μεγάλους κάδους του Δήμου για να τις παραλάβουν τα οχήματα της καθαριότητας.
ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ "ΚΟΡΑΛΙ" ΜΕ ΤΟΥΣ ΜΗΝΕΣ
Ένα εκπληκτικό και πρωτότυπο ημερολόγιο δημιούργησαν τα παιδιά στην τάξη τους. Το ονόμασαν "θαλασσινό ημερολόγιο" γιατί ήταν στολισμένο με πραγματικά όστρακα που φέρανε από τη θάλασσα. Η εικόνα του δείχνει το βυθό της θάλασσας. Υπάρχει ένα κοράλι με κλαδιά, στολισμένο με τα όστρακα και γύρω του να κολυμπούν ψαράκια!!!
-στην αρχή κόψανε ένα ένα όλα τα σχέδια σε διάφορα κομμάτια και μεγέθη. ...ύστερα κολλήσανε τα διάφορα υλικά πάνω σ΄ ένα μπλε χαρτόνι... και στο τέλος δημιουργήσανε αυτό το εκπληκτικό αποτέλεσμα...
ΤΟ ΣΠΙΤΙ ΤΩΝ ΨΑΡΙΩΝ
Όπως όλα τα ζωντανά όντα έχουν το δικό τους χώρο όπου ζουν, έτσι και τα ψάρια έχουν το δικό τους σπίτι που είναι το νερό. Το νερό των θαλασσών, των ποταμών και των λιμνών... Μια μέρα λοιπόν αποφάσισαν να φτιάξουμε ένα σπίτι, ψεύτικο φυσικά, για τα δικά τους ψαράκια. Ποια ήταν τα ψαράκια τους;
...μα αυτά που ζωγραφίσανε και μετά τα κόψανε με τα ψαλίδια... ...μετά φτιάξανε το σπιτάκι των ψαριών. Ήταν ένα γαλάζιο χαρτόνι που το ζωγραφίσανε με μπλε κυματιστές γραμμές!
...σιγά σιγά άρχισε το ...θαλασσινό σπιτάκι να αποκτά τους ενοίκους του... και σε λίγη ώρα δεν άργησε να ολοκληρωθεί το σπιτάκι των ψαριών... και βέβαια η ικανοποίηση όλων ήταν μεγάλη και καμαρώνανε πολύ γι αυτό...
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΒΟΛΑΝΑΚΗΣ
Τον Βολανάκη Κωνσταντίνο (1837-1907) τα παιδιά τον άκουσαν από ένα σχολικό βιβλίο που τον ανέφερε σαν ζωγράφο της ελληνικής θάλασσας. Με τη βοήθεια των δασκάλων τους έψαξαν στον υπολογιστή του σχολείου, στο διαδίκτυο και βρήκαν χρήσιμες πληροφορίες για έναν σπουδαίο ζωγράφο. Αναγνωρίστηκε σαν ο πατέρας της ελληνικής θαλασσογραφίας. Την τέχνη της ζωγραφικής την απέκτησε στην Ακαδημία Καλών Τεχνών του Μονάχου. Όταν γύρισε στην Ελλάδα, το 1883, με την ιδιότητα του καθηγητή καλών τεχνών, επιδίωξε να συνδυάσει την τέχνη που έμαθε στο εξωτερικό με το ελληνικό φως και το χρώμα. Η ελληνική ζωγραφική του έχει στενή σχέση με τη θάλασσα. Ζωγράφισε καράβια και καΐκια όλων των ειδών. Ανέλυσε τον κόσμο της καραβιού και της θάλασσας, όσο κανείς άλλος.
ΘΕΟΦΙΛΟΣ ΧΑΤΖΗΜΙΧΑΗΛ
Άλλος ένας σημαντικός ζωγράφος ήταν και Θεόφιλος. Πληροφορίες που βρήκαν ήταν οι εξής: Η ακριβής χρονολογία γέννησης του Θεόφιλου δεν είναι γνωστή. Ωστόσο θεωρείται πως γεννήθηκε κατά το διάστημα 1867–1870 στη Βαρειά της Μυτιλήνης. Ο πατέρας του, Γαβριήλ Κεφαλάς, ήταν τσαγκάρης ενώ η μητέρα του, Πηνελόπη Χατζημιχαήλ ήταν κόρη αγιογράφου. Η ζωή του ήταν πολύ δύσκολη εξαιτίας του κόσμου που τον χλεύαζε, επειδή κυκλοφορούσε φορώντας την παραδοσιακή φουστανέλα. Δεκαοκτώ ετών έφυγε από το σπίτι του. Εργάστηκε ως θυροφύλακας («καβάσης») στο Ελληνικό Προξενείο της Σμύρνης για μερικά χρόνια, πριν εγκατασταθεί στην πόλη του Βόλου, περίπου το 1897, ζωγραφίζοντας σε σπίτια και μαγαζιά της περιοχής ενώ σήμερα σώζονται τοιχογραφίες που πραγματοποίησε εκεί. Τα περισσότερα χρόνια της ζωής του τα πέρασε στο Πήλιο.
Στην Μυτιλήνη, παρά τις κοροϊδίες και τα πειράγματα του κόσμου, συνεχίζει να ζωγραφίζει, πραγματοποιώντας αρκετές τοιχογραφίες σε χωριά, έναντι ευτελούς αμοιβής, συνήθως για ένα πιάτο φαγητό και λίγο κρασί. Πολλά από τα έργα του αυτής της περιόδου έχουν χαθεί, είτε από φυσική φθορά είτε εξαιτίας καταστροφής τους από κατόχους τους. Στην Μυτιλήνη, τον συνάντησε ο καταξιωμένος τεχνοκριτικός και εκδότης Στρατής Ελευθεριάδης (Tériade), που έμενε στο Παρίσι. Σ' αυτόν οφείλεται η αναγνώριση της αξίας του έργου του Θεόφιλου αλλά και η διεθνής προβολή του, που ωστόσο σημειώθηκε μετά το θάνατό του. Ο Θεόφιλος πέθανε τον Μάρτιο του 1934, παραμονές του Ευαγγελισμού, πιθανότατα από τροφική δηλητηρίαση. Ένα χρόνο αργότερα, έργα του εκτέθηκαν στο Μουσείο του Λούβρο