Εργασία Πολιτ/κής Εκπ/σης- " Παραδοσιακοί Χοροί, μέρος της ζωής του τόπου και της ιστορίας μου"
Συντελεστές: Μαθητές: Α1 & Α2 ( Η εργασία έγινε και σε μορφή cd rom)
Συντονισμός: Φωτεινή Δερτούζου/Σταύρος Πέγιος
Συνεργάτες: Μάμμος Κων/νος & Χριστακάκης Βασίλης
Α. ΔΙΑΣΤΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΘΕΜΑΤΟΣ
• Παραδοσιακοί χοροί (Θράκης, πόντου, Κρήτης)
• Παραδοσιακά μουσικά όργανα (ήχος, υλικά κατασκευής, εικόνα, ιστορία)
• Παραδοσιακές ενδυμασίες ( υλικά κατασκευής, στολίδια, υφάσματα, χρώματα, χρήση)
• Μουσική-τραγούδια (μουσικά θέματα, στίχοι, λεξιλόγιο, ιστορικές αναφορές)
• Λειτουργία πολιτιστικών συλλόγων – Επαφή με την τοπική κοινωνία
Β. ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ
• Γνωριμία και εκμάθηση παραδοσιακών χορών του τόπου διαμονής, καταγωγής και ενός άλλου τόπου.
• Να γνωρίσουν και να ανταλλάξουν απόψεις για τις περιστάσεις κατά τις οποίες οι άνθρωποι χορεύουν τους παραδοσιακούς χορούς (γάμος, επέτειος μνήμης, πανηγύρια κτλ)
• Να γνωρίσουν τους πολιτιστικούς συλλόγους της περιοχής, τη λειτουργία και το σκοπό τους.
• Να έρθουν σε επαφή με τις παραδοσιακές φορεσιές, τη μουσική και τα μουσικά όργανα.
• Να συνδιαλλαγούν με παλαιότερες γενιές για να ανακαλύψουν έθιμα και παραδόσεις.
• Να προβληματιστούν γύρω από την αξία του χορού ως μέσο έκφρασης, διασκέδασης, ανάμνησης, ανάπτυξης κοινωνικών δεσμών, διατήρησης της παράδοσης κτλ.
• Να έρθουν σε επαφή με μουσειακούς χώρους.
Γ. ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ – ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΕΣ ΜΕ ΑΛΛΟΥΣ ΦΟΡΕΙΣ
• Συνεργασία με τα Μουσικά Τμήματα του Δήμου Σαπών.
• Επίσκεψη σε πολιτιστικούς συλλόγους της περιοχής.
• Επίσκεψη στο Εθνολογικό0 Μουσείο Θράκης.
• Επίσκεψη στο Ιστορικό και Λαογραφικό Μουσείο Αβδήρων Ξάνθης.
• Δημιουργία στην τάξη «γωνιάς» για το θέμα.
•Συνεντεύξεις με ανθρώπους γνώστες του θέματος, χοροδιδασκάλους, οργανοπαίκτες κτλ.
• Δημιουργία ομάδας χορευτικής αποτελούμενη από γονείς και εκπαιδευτικούς.
• Οργάνωση σχολικής εορτής με παρουσίαση του υλικού αλλά και παρουσίαση χορευτικού.
Δ. ΠΕΔΙΑ ΣΥΝΔΕΣΗΣ ΜΕ ΤΑ ΠΡΟΓΡ. ΣΠΟΥΔΩΝ ΤΩΝ ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΩΝ ΓΝΩΣΤΙΚΩΝ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΩΝ
ΦΥΣΙΚΗ ΑΓΩΓΗ: εκμάθηση χορών.
ΜΟΥΣΙΚΗ: μουσικά όργανα, τραγούδια, στίχοι, μελωδίες.
ΙΣΤΟΡΙΑ – ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ: εντοπισμός, οριοθέτηση της Θράκης, Πόντου, Κρήτης, σύντομη περιγραφή της ιστορίας τους, σύνδεση των χορών με ιστορικά στοιχεία ( στίχοι, όργανα, περιστάσεις κτλ).
ΜΕΛΕΤΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ: ενδυμασίες, χρώματα, ύφανση, υλικά κατασκευής, προέλευση και τρόπος κατασκευής του υφάσματος (βαμβάκι κτλ), κλίμα και ενδυμασία.
ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ: βήματα χορών αρίθμηση, ζευγάρια στο χορό, κύκλος, προσανατολισμός κ.α
ΓΛΩΣΣΑ: παραγωγή προφορικού λόγου (συζήτηση, συνέντευξη, διάλογος), στίχοι τραγουδιών, λέξεις τοπικών διαλέκτων, ονομασίες, παράγωγα λέξεων, εκμάθηση τρόπου γραφής ενός ερωτηματολογίου
Οι δράσεις της εργασίας
22/3/2011 "Ταξίδι" στο μακρινό Πόντο με τη Χρύσα Μαυρίδου
Την Τρίτη 22/3/11, το Α1 και το Α2 ταξίδεψαν μέχρι το μακρινό και ιστορικό Πόντο. Το ταξίδι ήταν μακρύ, αλλά μαζί τους είχαν συνταξιδιώτισσα και ξεναγό την κα Χρύσα Μαυρίδου, που σαν Ποντία γνώριζε καλά τα μέρη και την ιστορία τους. Είχαμε ήδη προετοιμαστεί και είχαμε ετοιμάσει τις ερωτήσεις που θέλαμε να της κάνουμε. Το ταξίδι ξεκίνησε από τα αρχαία χρόνια τότε που ο μύθος λέει ότι δυο αδέρφια, ο Φρίξος και η Έλλη, πέταξαν πάνω σε ένα σύννεφο μέχρι τον Πόντο, όπου η άτυχη Έλλη έπεσε στη θάλασσα και πνίγηκε, δίνοντας της το όνομα της, « Ελλήσποντος» μετά, όλοι μπήκαμε μέσα στο τρανό πλοίο, την περίφημη Αργώ, μαζί με τον Ιάσονα και τους συντρόφους του.
Κινήσαμε για την μακρινή Κολχίδα, να βρούμε το χρυσόμαλλο δέρας και γυρίσαμε νικητές. Και ύστερα περνώντας μέσα από εκατοντάδες χρόνια ιστορίας φτάσαμε στο σήμερα. Είδαμε τις όμορφες πόλεις πλάι στη θάλασσα, τα εντυπωσιακά σπίτια, τις επιβλητικές εκκλησίες και τα μοναστήρια, τη θαυματουργή Παναγία Σουμελά, τα δάση και τα ποτάμια, όλα αυτά τα πανέμορφα μέρη όπου ζούσαν οι Έλληνες του Πόντου.
Παρατηρήσαμε τις παλιές φωτογραφίες, τις παραδοσιακές φορεσιές, περιεργαστήκαμε τα μουσικά όργανα , την ποντιακή λύρα και το νταούλι, που ο δυνατός του ήχος κατέκλυσε το σχολείο μας. Στο τέλος, παίξαμε και ένα πολύ διασκεδαστικό παιχνίδι με ποντιακές λέξεις και παντομίμα. Μάθαμε την «κάτα» (γάτα), την «καλομάνα» (γιαγιά), τη «χαρά» (γάμος). Αποχαιρετώντας τη κα Χρύσα, κρεμάσαμε όλοι μας στο λαιμό μας τα σύμβολα του Πόντου, τη λύρα και τον αετό. Περάσαμε πολύ όμορφα και ετοιμαζόμαστε για το επόμενό μας ταξίδι.
31/3/2011 Η αρχή για το θρακιώτικο χορό...
Την Πέμπτη, 31/3, ήρθε στο σχολείο μας ο κύριος Δήμος. Τον περιμέναμε, καθώς είναι ο χοροδιδάσκαλος που θα μας διδάξει θρακιώτικους χορούς! Θα είναι ο πρώτος χορός που θα μάθουμε και είμαστε πολύ χαρούμενοι! Ο χορός που μας έμαθε έχει δύο ονόματα: ένα αστείο, δηλαδή « ποδαράκι» και ένα περίεργο « ταχτή». Στην αρχή, χωριστήκαμε τα δυο τμήματα, το Α1 και το Α2. Μετά κάτσαμε σε καρέκλες όλοι σε ένα κύκλο και γνωριστήκαμε με το δάσκαλο μας. Ο κύριος Δήμος μας είπε να μετρήσουμε ένας ένας μέχρι το 7, στο ρυθμό που μας υπέδειξε. Στην αρχή δεν καταλάβαμε γιατί έπρεπε να το κάνουμε αυτό! Και γιατί να μετρήσουμε μέχρι το 7 μόνο; Αφού εμείς έχουμε μάθει να μετράμε μέχρι το 50, μεγαλώσαμε πια! Μετά όμως, καταλάβαμε ότι τα βήματα του χορού ήταν 7 και για αυτό έπρεπε να μετράμε σωστά τα βήματα μας στο ρυθμό της μουσικής. Στη συνέχεια, πιαστήκαμε όλοι σε έναν κύκλο και κάναμε δειλά δειλά τα πρώτα μας βήματα. Ήμασταν λιγάκι αστείοι , αλλά όσο περνούσε η ώρα γινόμασταν καλύτεροι. Υποσχεθήκαμε στον κύριο Δήμο ότι την επόμενη φορά που θα έρθει θα είμαστε τέλειοι!
13/4/2011 Ο ποντιακός χορός "ομάλ"
Η εργασία της Α' τάξης με θέμα τους χορούς του τόπου μας συνεχίζεται. Αυτή τη φορά ο καλεσμένος μας ήταν ο Στέλιος Νικολάου. Ένας νέος άνθρωπος, δικηγόρος στο επάγγελμα και εξαίρετος χοροδιδάσκαλος.
Ήρθε στο σχολείο μας και μίλησε στα παιδιά για τον Πόντο. Διάβασε παραμύθια πρώτα στην ελληνική γλώσσα και μετά στην ποντιακή διάλεκτο.
Έντυσε δυο παιδιά, την Αναστασία και τον Κωνσταντίνο με παραδοσιακές ποντιακές στολές. Τέλος πήγαμε όλοι μαζί στην αίθουσα εκδηλώσεων όπου μας έδειξε πως χορεύεται ο ποντιακός χορός "ομάλ". Τον ευχαριστούμε για όσα πολύτιμα και χρήσιμα πράγματα μας έμαθε.
Το Ομάλ είναι ένας ποντιακός χορός που χορεύεται σε ρυθμό 4/8 (τέσσερα όγδοα). Είναι ο πιο απλός ποντιακός χορός και έχει 6 βήματα.
17/5/2011 Παρουσίαση της Θράκης
Την Τρίτη, ο κύριος Σταύρος, δάσκαλος του Α1 μας μίλησε για τον τόπο που ζούμε, τη Θράκη. Μάθαμε πολλά πράγματα για τα μέρη που βρίσκονται γύρω μας και την ιστορία τους. Είδαμε εικόνες από την Ξάνθη, την Κομοτηνή και την Αλεξανδρούπολη. Ο κ. Σταύρος μας αφηγήθηκε τους μύθους της Θράκης και τη μεγάλη ιστορία της. Στη συνέχεια, είδαμε τα μουσικά όργανά της και ακούσαμε τον ιδιαίτερο ήχο τους. Χαρήκαμε πολύ που γνωρίσαμε τον τόπο μας καλύτερα.
17/5/2011 Σούστα: παραδοσιακός χορός της Κρήτης
Σήμερα, μάθαμε και τον τελευταίο μας χορό. 'Εναν χορό από την Κρήτη. Μας τον έδειξε η κυρία Φωτεινή, η δασκάλα του Α2, που και η ίδια είναι από την Κρήτη. Ο χορός αυτός λέγεται «σούστα» και χορεύεται σε ζευγαράκια. Είναι πολύ ωραίος και ρυθμικός χορός μόνο που είναι λιγάκι κουραστικός! Στο τέλος ήμασταν όλοι πραγματικά ξεθεωμένοι. Όμως μάθαμε πολλές φιγούρες και είμαστε σίγουροι ότι στο τέλος θα είμαστε πολύ καλοί!
14/6/2011 Γιορτή Λήξης Σχολικής χρονιάς
Επιτέλους έφτασε η μεγάλη ημέρα! Την Τρίτη 14/6 το απόγευμα συγκεντρωθήκαμε όλοι στον χώρο του σχολείου για την μεγάλη μας γιορτή. Εμείς, τα πρωτάκια είχαμε το πιο πολύ άγχος από όλους γιατί σήμερα θα παρουσιάσουμε τα χορευτικά μας. Βάλαμε λοιπόν, τα καλά μας, φορέσαμε το καλύτερο μας χαμόγελο και γεμάτοι αυτοπεποίθηση, μετά από τόσες πρόβες, είμαστε έτοιμοι να παρουσιάσουμε τον ταπεινό της Θράκης, τον ομάλ του Πόντου και τη σούστα της Κρήτης. όλα πήγαν τέλεια! Το ευχαριστηθήκαμε πολύ και μάλλον αρέσαμε και στο κοινό που μας χάρισε το πιο θερμό του χειροκρότημα! Έτσι, τελείωσε πολύ όμορφα αυτό το ταξίδι μας στην παράδοση, που μας χάρισε τόσες εμπειρίες, γνώσεις και αξέχαστες στιγμές!
ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΜΟΥΣΙΚΩΝ ΟΡΓΑΝΩΝ
Οι δάσκαλοι από τα Μουσικά Τμήματα του Δήμου Σαπών είχαν τη καλοσύνη να μας παρουσιάσουν τα παραδοσιακά μουσικά όργανα του Πόντου και της Θράκης. Έτσι μας επισκέφτηκαν στο σχολείο και μας έκαναν μια παρουσίαση για την ποντιακή λύρα, το χαμπιόλι, το ούτι. Είδαμε από κοντά τα όργανα, τα περιεργαστήκαμε και ακούσαμε τον όμορφο και ιδιαίτερο ήχο τους. Ήταν και αυτή μια ξεχωριστή εμπειρία!
ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΕΣ ΦΟΡΕΣΙΕΣ - ΚΟΛΑΖ
Με τις ποντιακές παραδοσιακές φορεσιές ολοκληρώθηκε η συλλογή μας από παραδοσιακές στολές. Έτσι έχουμε πλέον ένα ζευγάρι Ποντίων, ένα ζευγάρι Κρητικών και ένα ζευγάρι Θρακιωτών. Μάλιστα τους δώσαμε και ονόματα. Η παρέα μας αποτελείται από τον Πανίκα, τη Σουμέλα, το Στέργιο, τη Σουλτάνα, την Κατερινιώ και τον Σήφη. Παράλληλα, ολοκληρώσαμε και τα κολάζ με όλο το υλικό που έχουμε συγκεντρώσει ώστε να το εκθέσουμε.
ΚΡΗΤΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ
Ολοκληρώνοντας τον κύκλο των παρουσιάσεων, η κυρία Φωτεινή μας παρουσίασε τον δικό της τόπο καταγωγής, την Κρήτη. Είναι ένα μέρος αρκετά μακριά από τον δικό μας και έτσι παρακολουθήσαμε με ενδιαφέρον όσα είχε να μας πει. Κάναμε, λοιπόν, ένα σύντομο ταξίδι στην Κρήτη και είδαμε τις όμορφες πόλεις των Χανίων, του Ρεθύμνου, του Ηρακλείου και του Αγ. Νικολάου και θαυμάσαμε τις όμορφες ακρογιαλιές. ταξιδέψαμε όμως και στο χρόνο και είπαμε για τους μύθους και την ιστορία του νησιού. Τέλος, ακούσαμε παραδοσιακή μουσική και είδαμε τα μουσικά όργανα και τις φορεσιές της Κρήτης. Ήταν ένα πολύ όμορφο ταξίδι σε αυτό το νησί που ελπίζουμε να γνωρίσουμε και από κοντά.
Η εργασία αποτυπώθηκε σε μορφή CD
Στην πρώτη εικόνα της εργασίας, εμφανίζονται οι επιλογές από το θεωρητικό μέρος της εργασίας, που αναφέρονται στις διαστάσεις του θέματος, τους παιδαγωγικούς στόχους, τη μεθοδολογία που ακολουθείται κατά τη διαδικασία της εργασίας και η σύνδεση με το πρόγραμμα σπουδών. Σε κάθε επιλογή, εκτός από το σχετικό κείμενο, ακούγεται ηχητική ανάγνωση ψηφιακής μορφής.
Στην επόμενη ενότητα γίνεται αναφορά στον Πόντο. Παρουσιάζονται εικόνες και κείμενα από τη συζήτηση που έγινε με την κ. Χρύσα Μαυρίδου, η οποία μιλάει στα παιδιά για την ιστορία του Φρίξου και της 'Ελλης, για τη μακρινή Κολχίδα. δείχνει στα παιδιά παραδοσιακά μουσικά όργανα.
Σε άλλη συνάντηση που έγινε με τον κ. Στέλιο Νικολάου, που είναι χοροδιδάσκαλος, γίνεται αναφορά στα όσα συζήτησε με τα παιδιά και στα πρώτα μαθήματα ποντιακού χορού που έκανε και ειδικά το χορό "ομάλ".
Σε μια άλλη συνάντηση που έγινε με τον κ. Δήμο, έγινε αναφορά στους θρακιώτικους χορούς και ειδικά στους χορούς: "ποδαράκι" και "Ταχτή".
Δεν έχουμε προς το παρόν υλικό για να το παρουσιάσουμε από τη θέση αυτή. Θα γίνει σύντομα τις επόμενες ημέρες.
Το Cd αυτό δημιουργείται με το πρόγραμμα Multimedia Builder. Προβάλλεται σε Η/Υ. Δεν απαιτείται εγκατάσταση ή αποσυμπίεση. Το υλικό [φωτογραφικό-βίντεο-κείμενα κλπ] που συγκεντρώθηκε είναι πλήρες θα λέγαμε, αφού από την αρχή της εργασίας δόθηκε προσοχή σ' αυτό.